Kultura organizacyjna jest jak Yetii

Nie znam osoby, która by zadeklarowała: chcę pracować w złej, niszczącej firmie. Chcę mieć beznadziejnego szefa! Chcę pracować w szkole, w której nikt nikomu nie ufa! Chcę, kierować zespołem, z którym boję się otwarcie rozmawiać o naszych sprawach!

A Ty?! Znasz kogoś takiego? A może sam/sama chcesz być najgorszym liderem, najgorszym nauczycielem?

Tym, co w znaczącym stopniu determinuje zachowania ludzi w organizacji jest panująca tam kultura organizacyjna. Można by o niej powiedzieć, że jest jak Yeti. Wszyscy wiedzą, że jest i nikt jej nie widział!

Po co strzelamy sobie w stopę?

Im dłużej rozmawiam z nauczycielami i dyrektorami tym bardziej nie mogę się nadziwić, po co tak bardzo utrudniają sobie życie. Z jednej strony rozumiem mechanizmy – kultura folwarczna pozwala spychać odpowiedzialność na innych, przychodzić do pracy i wychodzić, tak, jakby tam nie działy się żadne procesy,. Jakbyśmy nie pracowali z ludźmi, jakby to, co robimy nie miało żadnego wpływu na los nasz, innych osób, a w ostatecznym rozrachunku na to jaka będzie Polska!!!

Z drugiej – zadziwia mnie i zasmuca takie krótkoterminowe patrzenie na to, co robimy, co dzieje się w szkołach. Na to, jak pracują nauczyciele, dyrektorzy, organy prowadzące, kuratoria.

Czy naprawdę tak dobrze się czujemy w kulturre błędu, kontroli, kar i nagród, braku odpowiedzialności, braku zaufania? Czy nie wowleleibyśmy jej zamienić na kulturę zaufania, wspierania innych, delegowania, współpracy, samoorganizacji, brania odpowiedzialności, angażowania się?!

Kultura organizacyjna to zestaw wartości i zasad, to siła napędowa, która definiuje sposób działania firmy na każdym poziomie. Kultura organizacyjna to sposób, w jaki ludzie odnoszą się do siebie, zachowują się na co dzień w pracy oraz sposób, w jaki współdziałają.

To fundament skutecznej współpracy, to wreszcie punkt odniesienia dla lidera i wszystkich pracowników a w szkołach i przedszkolach także uczniów, rodziców, całego szkolnego środowiska.

Kultura organizacyjna określa ramy, w których działamy.

Co się składa na składa na kulturę organizacyjną?!  

Jeśli chcesz świadomie kształtować kulturę organizacyjną, to najważniejszym elementem jest określenie misji, wizji i wartości Waszej organizacji. Misja to odpowiedz na pytanie: Po co jesteśmy? Po co jest nasza szkoła, przedszkole. I choć wielu uważa, że takie pytanie jest bez sensu – bo przecież każdy wie, po co jest szkoła, to jeśli chcesz budować autentycznie zaangażowany, gotowy do brania odpowiedzialność i dbający o wyniki zespół, to pamiętaj, że każda szkoła, każde przedszkole jest inne! W innym miejscu – na wsi, w małym miasteczku, w dużym mieście, w górach, nad morzem, nad jeziorem lub rzeką, w miejscu o innej tradycji, innych dziejach i doświadczeniach. Pracują tu inni ludzie, w innej przestrzeni, itd. Więc każda organizacja potrzebuje określić swoją misję.

Wizja to   – „Do czego dążymy?” oraz wartości – „Jak będziemy współpracować ze sobą na co dzień, żeby wspierać tę misję i wizję?”. Co jest dla nas ważne.

Te trzy elementy to złoty gral każdej organizacji. Bez nich nie zbudujesz spójności w dążeniu do celu, bo tego celu po prostu nie będzie.

Misja, wizja i wartości stanowią też wyznacznik do tego, jak organizować codzienność, jakie zdania sobie wyznaczać, jakie projekty realizować.

Jak tworzyć kulturę organizacji?

Jesień jest doskonały moment, aby zacząć prace nad tworzeniem, a właściwie określeniem kultury organizacyjnej. Wrzesień to trudny miesiąc w szkołach. Jest dużo zadań bieżących, ważnych i pilnych. Po nich nadchodzi czas na sprawy ważne i niepilne. To, co wypracujecie teraz do około stycznia-lutego następnego roku stanie się podstawą do dalszych prac, atak aby nowy rok szkolny powitać z jasną misją, wizją,wartościami i zasadami Waszej szkoły/przedszkola.

Bardzo ważne jest, aby w tworzeniu misji, wizji i wartości uczestniczyli wszyscy zainteresowani, czyli: nauczycielie, personel niepedagogiczny, uczniowie, rodzice, anawet przedstawiciele środowiska lokalnego.

Dajcie sobie czas na wypracowanie tego! Dlatego warto zacząć teraz, aby w kwietniu-maju było to już gotowe.

Bo potem niezwykle istotne jest uczynienie tego żywymi i stale obecnymi w naszej codzienności elementami.

Pamiętajcie, że misja i wizja są trochę jak króliczek – ważne by dążyć do nich, i jak najczęściej zadawać sobie pytania: w jakim stopniu nasza codzienna praktyka, zachowania, działania rzeczywiście sprzyjają podążaniu zgodnie z misją.

aby tę kulturę organizacyjną zakomunikować, wdrożyć, bo firma musi nią żyć, a nie dokonamy tego podczas jednego spotkania. Musimy zbudować naprawdę solidne fundamenty pod to, aby ludzie rozumieli swoje role oraz rozumieli, jak ich zachowania mają wspierać kontekst biznesowy.

W praktyce często wygląda to tak, że stworzymy, zakomunikujemy misję, wizję i wartości i… ruszamy do bieżących zadań.

Rola lidera w tworzeniu i komunikowaniu podstaw kultury organizacyjnej

Tworzenie i komunikowanie kultury organizacyjnej to rola lidera. Zadaj sobie pytanie: czy ja sama/ja sam jako lider uznaję wartość i wagę misji, wizji i wartości jako czynników tworzących kulturę organizacyjną? W jakim stopniu konsekwentnie będę sprawiał/sprawiała, aby była żywa. Podczas tworzenia planów pracy, przyjmowania nowych pracowników, żegnania odchodzących.

Postaw sobie jako lider pytanie, jak rozumiesz swoją rolę w kontekście kultury organizacyjnej, czy chcę być liderem, czy widzisz siebie w tej roli, na ile jesteś spełniony, na ile rozumiesz, że Twoja rola jest dla innych, nie bezpośrednio dla Ciebie i czy chcesz tę rolę realizować.

Jasne jest, że ludzie na co dzień nie marzą o tym, aby przy kawie w przerwie debatować o misji i wizji firmy! Z drugiej strony – dyskusji nie podlega to, że ludzie potrzebują sensu istnienia i poczucia przynależności.

To jest ta wielka rola lidera, by misja, wizja i wartości firmy były żywe i tworzyły kulturę organizacyjną.

Jak to robić w codzienności – o tym w następnej liderce, za dwa tygodnie.

Dziś pozostawiam cię z pytaniem: czy w kierowanej rzez ciebie placówce macie misję, wizję i wartości? Czy wszyscy je znają? Mają ich świadomość?

Do zobaczenia w kolejnym odcinku LidErki 16.10.2024 na FB Centrum Doskonalenia Nauczycieli Razem Lepiej.