Uczeń, pojazd zdalnie sterowany – dokąd dojedzie?
Nowoczesna edukacja naprzeciw schematom w nauczaniu
Tradycyjne metody pracy w szkole zakładają pełne podporządkowanie dziecka – ucznia dorosłym. Czasami mam wrażenie, że dla wielu nauczycieli idealny model lekcji to taki, kiedy uczeń – jak zdalnie sterowany samochód – w pełni podporządkowuje się poleceniom i wymaganiom nauczyciela. Robi to, co nakazuje mu nauczyciel — słucha, pisze i wypowiada się wyłącznie zapytany. Wszystko to podczas lekcji, która przebiega w sposób schematyczny. Wygląda ona tak, że nauczyciel tłumaczy nowy temat i zadaje pytania. Uczniowie mają podnieść rękę, jeśli znają odpowiedź, a następnie tylko jeden, co najwyżej dwóch lub trzech z nich będzie mogło tej odpowiedzi udzielić.
Tradycyjny model nauczania w XXI wieku
Jeśli przez 12 lat szkolnej edukacji doświadczamy takiego stylu pracy i traktowania uczniów właśnie w taki sposób, to jaki to ma wpływ na ich przyszłość?
Gigantyczny!
Działa tu efekt motyla, czyli wpływ pozornie nieistotnych, drobnych rzeczy na inne, o wielokrotnie większym zasięgu.
To, w jaki sposób prowadzimy lekcje, decyduje o losie przyszłych pokoleń. Kształtowanie zewnątrz sterowalnego człowieka w XXI wieku, to nieporozumienie w kontekście wymagań współczesnego świata. Zmieniająca się rzeczywistość potrzebuje ludzi, którzy umieją współpracować, myśleć krytycznie, ale też kreatywnie, podejmować samodzielne decyzje, brać na siebie odpowiedzialność, a przede wszystkim uczyć się!
Nowoczesna edukacja — problemy nauczyciela i lidera
To, w jaki sposób prowadzimy lekcje, decyduje o losie przyszłych pokoleń. Kształtowanie zewnątrz sterowalnego człowieka w XXI wieku, to nieporozumienie w kontekście wymagań współczesnego świata. Zmieniająca się rzeczywistość potrzebuje ludzi, którzy umieją współpracować, myśleć krytycznie ale też kreatywnie, podejmować samodzielne decyzje, brać na siebie odpowiedzialność, a przede wszystkim uczyć się!
Jak to się ma do codziennych problemów liderów i nauczycieli?
Na co dzień powielamy nawyki w edukacji, według wzorca, którego sami doświadczaliśmy. Większość z nas poznała właśnie tradycyjny model nauczania. Trudno nam to zmieniać, bo często nawet nie dostrzegamy naszych ograniczających nawyków i przekonań. Żeby nie wpadać w stare koleiny, potrzebujemy wsparcia w codzienności. Bo zmiana nawyków, tym bardziej takich, które dotyczą edukacji to trudny proces. Nawet jeśli na początku jesteśmy pełni zapału i przekonania, to często szybko wracamy do tego, co robiliśmy dotychczas. Szkolenia rady pedagogicznej mogą to jednak ułatwić.
Co warto więc robić w szkole/przedszkolu, aby wspierać nauczycieli we wprowadzaniu nowoczesnej edukacji? Czego od nich oczekiwać?
Warto tworzyć uczące się nauczycielskie zespoły. Tak jak podczas naszych procesów w szkołach, gdzie priorytetem jest kształtowanie kompetencji kluczowych. Nauczyciele spotykają się systematycznie – często online, bo wygodniej – aby wymieniać się doświadczeniami, inspirować, jak prowadzić skuteczne i ciekawe lekcje, podczas których kształtują kompetencje. Jak sami mówią – to ich mobilizuje, aby podejmować próby, organizować lekcje po nowemu. Wspólne uczenie się nauczycieli zdejmuje z nich przekonanie, że każda lekcja musi być idealna. Uświadamiają sobie, że często te nieidealne lekcje, oparte na aktywności uczniów przynoszą najlepsze rezultaty. Obranie właśnie takiej drogi przynosi więc pożądane efekty i pozwala opracować metody pracy w szkole, dzięki którym schematyczne nauczanie stanie się przeszłością.
Nowoczesne lekcje a efekt motyla
Wracając do efektu motyla — tylko takie działania i sposób uczenia przygotuje naszych uczniów do funkcjonowania w XXI wieku. Dzięki temu, że dowiedzą się, na czym polega praca projektowa i nauczą się samodzielnego myślenia, będą gotowi do pracy związanej z niepewnym, zmieniającym się środowiskiem oraz brania odpowiedzialności i owocnej współpracy. Te pozornie nieistotne kwestie: jak są ustawione ławki w klasie, jak organizuję lekcję, ile czasu podczas lekcji mówi nauczyciel, a ile uczniowie, czy każdy uczeń podczas lekcji miał możliwość wypowiedzieć się, wyartykułować swoje myśli, tak by inni (niekoniecznie nauczyciel) je usłyszeli – decydują o naszej przyszłość. Współczesny nauczyciel ma zdecydowany wpływ na to, jak nawyki w edukacji przełożą się na rozwój uczniów, a tym samym przyczynią się do kształtowania społeczeństwa. To właśnie uczniowie mierzący się z nowoczesną edukacją zdecydują, jaki będzie nasz kraj za kilka lat!
Wiem, że brzmi to patetycznie i górnolotnie, ale… tak po prostu jest. Czasami warto sobie o tym przypomnieć i zastanowić się nad tym, jakie metody pracy w szkole będą najbardziej trafione. Współpraca z Centrum Doskonalenia Nauczycieli pomoże nadać kierunek potrzebnym w Waszej szkole zmianom i tworzyć nowe drogi działania, odchodząc od tych wyznaczonych i utartych lata temu.
