Lider czyli kto?
Kim jest lider? Rozmowy z dyrektorkami i dyrektorami szkół oraz przedszkoli często wskazują na to, że stając do konkursu na to stanowisko, nie do końca wiedzieli, kim jest lider w zespole. Wielu z nich podkreśla, że mimo ukończonego kursu lub nawet studiów podyplomowych z zarządzania oświatą, nadal myśleli, że dyrektor jest nauczycielem, który zamiast zarządzać zespołem uczniów, ma pokierować zespołem nauczycieli.
Lider — kim jest?
Pierwsze zderzenie z kompletnie innym zakresem odpowiedzialności, działalności, tego, o co trzeba zadbać jako lider — przywódca, jest po prostu jak kubeł zimnej wody.
Charakterystyka lidera — jakie umiejętności są kluczowe?
Zazwyczaj okazuje się, że dyrektorzy nie do końca są przygotowani do pełnienia funkcji lidera zespołu. Gigantyczne ilości godzin, które poświęca się na poznawanie prawa oświatowego, wobec szybko następujących zmian w tym zakresie tak naprawdę są zupełnie nieprzydatne. Zresztą najczęściej szybko okazuje się, że prawo oświatowe wcale nie jest najważniejsze. Bo najważniejsze w pracy lidera okazują się być:
- relacje,
- budowanie zespołu,
- radzenie sobie z trudnymi sytuacjami i trudnymi zachowaniami innych.
Co więcej, nielubiane przez nauczycieli planowanie często okazuje się jedną z kluczowych umiejętności dyrektora. Niestety nie zawsze jest ona opanowana.
Skąd to wiem? Tak jak wspomniałam, z rozmów z dyrektorkami i dyrektorami. Przede wszystkim z rozmów z tymi, którzy wobec wyzwań, których doświadczyli na początku swojej drogi, potrafili sobie powiedzieć, że czas na rozwój i zdobywanie niezbędnej wiedzy!
A więc przede wszystkim z uczestnikami i absolwentami kursów trenerskich i coachingowych organizowanych przez Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Właśnie dzięki nim nabyli oni umiejętności charakteryzujące dobrego lidera i wiedzą jak zbudować dobry zespół!
Kim jest lider i czy każdy może nim zostać?
Przez wiele lat prowadziłam zajęcia na kursach kwalifikacyjnych dla kadry zarządzającej. Swoje zajęcia rozpoczynałam od ćwiczenia: „Idealny dyrektor, idealny pracownik”. Uczestnicy w grupach wypisywali cechy i umiejętności tych dwóch podmiotów. Następnie wieszaliśmy kartki z odpowiedziami na ścianach. Okazywało się, że tak naprawdę są one ze sobą tożsame. Zarówno dyrektor, jak i pracownik powinien być: odpowiedzialny, obowiązkowy, punktualny, zdyscyplinowany itd.
Następnie padało pytanie, czy szefem może być każdy i czy szef nie potrzebuje jakiś specyficznych umiejętności. Najczęściej był to początek uświadamiania sobie, że nie każdy może zostać dyrektorem. Okazywało się, że to większa odpowiedzialność i zupełnie inne umiejętności.
Jakie cechy/umiejętności są ważne, czy wręcz niezbędne dla lidera?
Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi pojawiają się następujące:
- Ma swoją wizję – wie dokąd zmierza, dokąd chce doprowadzić organizację, którą kieruje.
- Potrafi planować strategicznie. Czyli nie tylko ma wizję, ale również potrafi zaplanować, jak ją osiągnąć, reagując na zmiany w otoczeniu – doprowadzenie do osiągnięcia wizji trwa przecież dłużej niż jeden rok.
- Ma odwagę, determinację i charyzmę, aby tą wizją i obraną drogą do jej osiągnięcia zarażać innych. Czyli potrafi wprowadzać zmianę!
- Potrafi podejmować decyzje.
- Potrafi się komunikować, czyli przyjmuje, że to on odpowiada za jakość komunikacji z innymi.
- Potrafi budować zespół! To niezwykle ważne, bo trzeba pamiętać, że to zespół może stworzyć silną, opartą na wspólnych wartościach organizację.
- Motywuje i inspiruje innych.
Jest jeszcze wiele cech i umiejętności, które składają się na charakterystykę lidera, a niekoniecznie muszą być cechami każdego pracownika.
Czy jesteś dobrym liderem?
Zanim dotrzesz na odpowiedni kurs trenerski lub szkolenie i będziesz podążać właściwą ścieżką rozwoju, już dziś zadaj sobie takie pytania:
- Czy masz dokładną wizję, jaką organizację chcesz stworzyć? Jaka ma być szkoła, przedszkole, którym kierujesz?
- Co myślisz o sobie, jako liderze tej organizacji? Kim jesteś tutaj? Jak postrzegają Cię pracownicy, którymi zarządzasz?
- Jaka jest Twoja rola, jako lidera?
- Kim chcesz być dla swoich pracowników?
Lider a przywódca — jak to wygląda w praktyce?
Kiedy obejmowałam funkcję dyrektora, uważałam, że jestem dobrze przygotowana i w zasadzie podjęłam to wyzwanie, żeby przekonać się, czy zasady, których uczyłam innych, faktycznie sprawdzą się w praktyce. W ten sposób sama sobie powiedziałam „sprawdzam!”.
Mimo dobrego przygotowania na początku było trudno. Miałam jednak wiedzę, wizję, zasady, wartości, a nawet motta, których się trzymałam. Myślę więc z wielką troską o tych z Was, którzy takimi zasobami nie dysponują.
Jak być dobrym liderem?
To, co mogę robić, to dzielić się z Wami swoją wiedzą i doświadczeniem.
To, co Wy możecie rozbić, to rozwijać się i wzmacniać swoje umiejętności i wiedzę. Nie poddawajcie się w trudnych sytuacjach, tylko szukajcie wsparcia.
Zapraszam do kontaktu i wspólnych działań.
Dziś na pożegnanie cytat, który mi towarzyszył:
Obecności najlepszych przywódców ludzie nie zauważają;
dobrych szanują i cenią;
gorszych boją się;
najgorszych nienawidzą.
Kiedy najlepszy przywódca kończy swoje dzieło, ludzie mówią:
Zrobiliśmy to sami.
Lao Tzu
Organizacja może osiągnąć taki poziom rozwoju, na jakim jest lider, który nią kieruje. Pamiętaj, że Twój rozwój jako lidera, to szansa dla organizacji, dla której jesteś przywódcą!
